• Aktualności
• >
• Aktualności Kulturalne

Spotkanie poetyckie inspirowane twórczością Jadwigi Gamskiej-Łempickiej w Muzeum Archidiecezjalnym

W 2023 roku przypada 120. rocznica urodzin Jadwigi Gamskiej-Łempickiej, redaktorki, edytorki, tłumaczki, felietonistki, a przede wszystkim poetki, która mimo talentu i wysiłku twórczego nie zaistniała w świadomości społecznej XXI wieku, a szczególnie w Przemyślu, jej mateczniku cień ciągle osłania tę twórczość. Aby przywołać z niepamięci postać poetki, 16 września z inicjatywy dr Bernardyny Banaś i według jej scenariusza zorganizowany został w Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu wieczór poetycki „Pielgrzym jestem w Twoim oceanie”.

Po serdecznym przywitaniu przez gospodarza, ks. Marka Wojnarowskiego, sylwetkę twórczą i koleje życia Jadwigi Gamskiej-Łempickiej przedstawiła inicjatorka wydarzenia, podkreślając, że w jej biografii jak w soczewce skupiają się społeczne, intelektualne, kulturowe i polityczne problemy oraz wyzwania pierwszej połowy ubiegłego stulecia. Urodzona w niewoli, była świadkiem odradzania się państwa polskiego, walk o Przemyśl (1918), okrucieństwa hitlerowskiej okupacji we Lwowie, a po wyparciu wojsk niemieckich przez armię sowiecką masowych represji na dawnych Kresach, aż po doświadczenie wygnańca w ramach akcji ekspatriacyjnej.

Po udanym debiucie, kolejnymi zbiorami zyskała uznanie krytyków i czytelników, jednak w rzeczywistości PRL-u, mimo usilnych starań nie zdołała wydać żadnego tomiku swoich wierszy; skazana na milczenie - pisała do szuflady. Ponadto, prowadząca spotkanie wskazała miejsca naszego grodu, gdzie mieszkała poetka oraz przywołała jej wspomnienia zatytułowane Moje miasto, w których Przemyśl jawi się jako symbol miejsca ukochanego, spokojnego, bezpiecznego, pełnego magii i tajemnic, jako świat beztroski, pogodny, niemal baśniowy: 

„W pamięci serca – mrocznej a pełnej woni i głosów tamtych lat – trwasz wspaniałe, dojrzałe, wyraźne, jakby na wieczność już ulepione palcami doskonałości. Każdy twój rys jest szlachetny, każdy kamień zawiera tajemnicę, każda ulica prowadzi do mądrości”.

Koniecznie należy podkreślić, że na kartach Mojego miasta niczym w przewodniku z początku XX wieku Łempicka upowszechnia wiedzę o nadsańskim grodzie, odsłania jego klimat, więzi rodzinne i społeczne. Te wspomnienia są świadectwem tęsknoty i niezwykłego przywiązania do miejsca urodzenia oraz swoistym z nim pożegnaniem. Warto również przypomnieć, że Jadwiga Gamska-Łempicka nie należała do żadnej grupy poetyckiej, podążała własną ścieżką artystyczną, co mocno akcentowali historycy literatury,  wskazując zarazem religijność, jako główny filar liryki autorki. Treści zawierające sacrum w różnych formach i funkcjach, jak i osobowość twórcza poetki pozwalają usytuować jej pisarstwo w  kategorii  „psalmiczności”, która .w przypadku Gamskiej-Łempickiej, jawi się jako gest dłoni wyciągniętej ku niebu, ale też ku nadziei, że sens egzystencji nie wyczerpuje się wraz ze śmiercią. Po zaprezentowaniu sylwetki twórczej bohaterki wydarzenia, jej wybrane wiersze interpretowali animatorzy kultury naszego miasta i regionu. Przy muzycznych akordach wygłoszone zostały fragmenty utworów pt. Msza, Requiem, Gloria, wybrane Psalmy oraz Gwiazdy i noc.

W drugiej części wieczoru Teresa Paryna, Krystyna Perlak i Małgorzata Stankiewicz zaprezentowały swoje wybrane teksty poetyckie, wpisujące się w różnorodny sposób w nurt poezji religijnej, czy to przez światopogląd, widzenie świata, sprawy eschatologiczne, czy też metafizyczne. Niewątpliwie, to co je połączyło, to odważne wyznanie wiary i służba słowem. Na zakończenie spotkania, Bernardyna Banaś, podziękowała wykonawcom za wydobycie ze skarbca kultury treści poetyckich i religijnych, za piękno harmonii słów wypowiedzianych i wyśpiewanych - niezwykle fascynujących, bo będących emanacją Stwórcy. Podziękowania skierowane zostały również do ks. Marka Wojnarowskiego, za udostępnienie miejsca, tak doskonale tworzącego scenerię wieczoru, w którym wystąpili: Dorota Bijan, Krystyna Perlak, Lidia Bielech, Teresa Paryna, Małgorzata i Witold Stankiewicz, Katarzyna Doniek, Bernadeta Doniek- Król, Piotr i Błażej Król.

tekst: Bernardyna Banaś