65 lat – wiele pięknych wspomnień i jeszcze więcej planów na przyszłość. Zacny jubileusz Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Przemyślu

Muzyka to dusza wszechświata, skrzydła umysłu, lot wyobraźni i wszelkie życie – powiedział dawno temu pewien grecki filozof. Nie mylił się. Bez muzyki nie wyobrażamy sobie niczego… Muzyka łagodzi obyczaje, jest nośnikiem wspomnień i źródłem emocji. Świat bez muzyki byłby szary i smutny… Pamiętać należy jednak, że powstawanie tej najpiękniejszej, najdoskonalszej okupione jest najczęściej latami ciężkiej pracy, żmudnych ćwiczeń  i wyrzeczeń…

Doskonale wiedzą o tym nauczyciele, uczniowie i ich rodzice oraz absolwenci Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Przemyślu. Placówka nosząca imię Artura Malawskiego już od 65 lat kształci muzyczne talenty. Zacny wiek jubilatki, jej doskonała kondycja, a do tego – ambitne plany na przyszłość są gwarancją przeżycia niezwykłej przygody i zapewne potwierdziłby to każdy, kto jest lub kiedykolwiek był związany ze szkołą…

26 października br. społeczność popularnego „muzyka”, jego współpracownicy i przyjaciele świętowali wspólnie 65-lecie istnienia szkoły. Jubileuszowe uroczystości rozpoczęła Msza Święta w przemyskiej Bazylice Archikatedralnej w intencji społeczności szkolnej, która odbyła się sobotnim przedpołudniem. Na część oficjalną urodzin zaproszono gości do sali widowiskowej Centrum Kulturalnego w Przemyślu. Wydarzenie było doskonałą okazją do złożenia wielu dobrych życzeń pod adresem solenizantki. Z okazji jubileuszu Prezydent Rzeczypospolitej Polski Andrzej Duda przyznał pracownikom szkoły 24 złote oraz 5 srebrnych medali za długoletnią służbę. Odznaczenia wyróżnionym wręczyła wicewojewoda podkarpacki Lucyna Podhalicz. Ponadto minister edukacji narodowej Dariusz Piątkowski przyznał dwudziestu nauczycielom ZPSM Medale Komisji Edukacji Narodowej. Wręczenie tych drugich przypadło w zaszczycie wicekuratorowi oświaty Stanisławowi Fundakowskiemu. Najważniejszym punktem imprezy i jednocześnie jej zwieńczeniem był Koncert Jubileuszowy w brawurowym wykonaniu uczniów i pedagogów szkoły.   

Nie sposób w kilku zdaniach przytoczyć wszystkie, jakże bogate dzieje placówki. Jednak dla tych, którzy nie znają historii Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Przemyślu, przedstawiamy niemalże telegraficzny – choć niezwykle ważny skrót wydarzeń, które przez lata kształtowały szkołę i jej społeczność.

Państwowa Szkoła Muzyczna w Przemyślu powstała w 1954 roku. Jej pierwszym dyrektorem był Wacław Łuczak. Wówczas szkoła prowadziła 7-letni dział dziecięcy i 5-letni dział młodzieżowy. Warunki pracy i nauki były bardzo trudne, gdyż lekcje odbywały się w siedmiu niedużych salach budynku przy ulicy Kościuszki 7. W porozumieniu z władzami oświatowymi Przemyśla wypożyczano w godzinach popołudniowych klasy w Szkole Podstawowej Nr 1 przy ulicy Sienkiewicza. W 1956 roku dyrektorem szkoły został znany i ceniony w przemyskim środowisku muzycznym Wilhelm Hetper. Od 1963 roku warunki pracy i nauki zmieniły się na korzyść. Szkoła zajęła dwa budynki prywatnej Szkoły Organistowskiej przy ulicy Pstrowskiego 2. Chętnych adeptów szkoły organistowskiej przyjęto do szkoły muzycznej, a budynki sukcesywnie remontowano dostosowując je do potrzeb uczniów.

W 1963 roku nastąpił kolejny ważny krok w rozwoju placówki. Powstała przemyska filia Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Rzeszowie. Szkoła nadzorowana była przez dyrekcję szkoły rzeszowskiej, a funkcję dyrektora pełniła Krystyna Matheis-Domaszowska. Powstanie filii umożliwiło uzdolnionej młodzieży, w tym także wychowankom "organistówki" kształcenie się w zawodowej średniej szkole muzycznej bez konieczności wyjazdu do Krakowa czy Rzeszowa.

Od 1964 roku dyrekcja filii mieściła się już w Przemyślu, a funkcję dyrektora pełnił Wacław Łuczak. 13 lipca 1968 roku ówczesne władze usamodzielniły przemyską placówkę. Tak powstała Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia w Przemyślu. Szkoła kształciła uczniów na trzech wydziałach: instrumentalnym, wokalnym i nauczycielskim – późniejszym wydziale wychowania muzycznego. Absolwenci szkoły muzycznej II stopnia podejmowali pracę w szkole, bądź kontynuowali naukę w wyższych uczelniach muzycznych. Wielu z nich po ukończeniu studiów muzycznych wróciło do pracy w szkole muzycznej. Szkoła szybko się rozwijała. Powstawały nowe zespoły instrumentalne, chór i orkiestra. W tym okresie chór w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia prowadziła Janina Popowska i Jan Niemiec, natomiast w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia Jan Niemiec. Orkiestrą szkolną dyrygował Wilhelm Hetper, a harcerską orkiestrą dętą Zdzisław Strzępek i Jan Niemiec. Zespoły te występowały na wielu uroczystościach w mieście i poza nim. W 1970 roku młodzież szkolna pod kierownictwem Wacława Łuczaka wspólnie z Towarzystwem Muzycznym wystawiła operę Karola Kurpińskiego "Zamek na Czorsztynie".

Pierwszych czternastu absolwentów Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia ukończyło szkołę w 1967 roku. Rok później z wyróżnieniem ukończył szkołę utalentowany pianista Adam Wodnicki (obecnie profesor University North of Texas w USA). W 1974 roku odszedł na emeryturę dyrektor Wilhelm Hetper, który przez 18 lat z pasją i oddaniem kierował placówką. W 1978 roku, staraniem ówczesnego dyrektora Kazimierza Czeredreckiego oraz Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Przemyślu rozpoczęła działalność Państwowa Szkoła Muzyczna stopnia podstawowego. Głównym założeniem powstania tego typu szkoły była realizacja zajęć ogólnokształcących i muzycznych w jednej placówce. 15 grudnia 1979 roku szkoła obchodziła swoje 25-lecie. Z tej okazji Minister Kultury i Sztuki nadał Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia imię Artura Malawskiego, a ówczesny sponsor - Zakład Produkcji Leśnej "Las" ufundował szkole sztandar. Od 1 sierpnia 1980 roku dotychczas osobno zarządzane placówki połączyły się pod wspólną dyrekcją i administracją. Odtąd Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia i Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia funkcjonowały pod nazwą - Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Malawskiego w Przemyślu.

W 1984 roku szkołę opuścili pierwsi absolwenci Państwowej Szkoły Muzycznej stopnia podstawowego, a następnie podjęli oni naukę w nowo powstającej Państwowej Szkole Muzycznej stopnia licealnego.

Aula szkolna była miejscem wielu ciekawych koncertów i audycji z udziałem wielkich gwiazd sceny muzycznej. Tutaj koncertowali m.in.: Bogna Sokorska, Jadwiga Rappe, Jadwiga Kotnowska, Wanda Wiłkomirska, Konstanty Andrzej Kulka, Jan Jargoń, Barbara Świątek, Kwartet Wilanowski, Warszawski Kwintet Akordeonowy oraz orkiestra Filharmonii Rzeszowskiej. W roku 1985 dyrektorem Zespołu Szkół Muzycznych w Przemyślu został jej absolwent Antoni Guran. Funkcję dyrektora pełnili także – wspominany już Wacław Ruczak, Wilhelm Hetper, Krystyna Matheis-Domaszowska, Kazimierz Czeredrecki, a także Bronisław Borcioch i Janusz Słoniak.

Wobec zmian ustrojowych jakie miały miejsce w naszym kraju w 1989 roku księża Salezjanie rozpoczęli starania o odzyskanie zagarniętego w 1962 roku mienia. Negocjacje w tej sprawie doprowadziły do umowy, w której szkoła była zobowiązana do 1990 roku opuścić budynek przykościelny. 1 grudnia 1988 oddano I piętro - trzy klasy oraz możliwość dostępu do balkonu w auli. Po długich staraniach szkoła otrzymała na okres trzech lat budynek po pogotowiu opiekuńczym przy ul. J. I. Kraszewskiego. Po przeprowadzeniu remontu, uczyła się tam młodzież ze starszych klas szkoły ogólnokształcącej wraz z sekcją akordeonu.

Mimo trudności lokalowych w 1990 roku odbyły się pierwsze egzaminy dyplomowe i maturalne w Państwowej Szkole Muzycznej stopnia licealnego. Ówczesny dyrektor placówki Antoni Guran czynił usilne starania o uzyskanie nowego lokalu dla szkoły. Po wielu propozycjach władze miasta przekazały szkole w lipcu 1990 roku trzy budynki na terenie byłej jednostki wojskowej przy ul. Słowackiego 91. Stare, budowane za czasów monarchii austrowęgierskiej obiekty były zniszczone przez poprzednich użytkowników i nie spełniały wymogów szkoły. Rozpoczęły się żmudne i kosztowne remonty i adaptacja pomieszczeń dla potrzeb szkoły... 1 września 1991 inaugurowano rok szkolny na podwórku nowej posesji przy ulicy Słowackiego 91. Dwa budynki nadawały się do użytku, trzeci z piękną "lustrzaną" salą balową pozostawał w remoncie pod nadzorem konserwatora zabytków. W roku szkolnym 1991/1992 większość nauczycieli pracowała w dwóch miejscach w przeciwległych częściach miasta, co bezsprzecznie było sporym utrudnieniem i wymagało specyficznego planu zajęć. W budynku mieszczącym się przy ulicy Pstrowskiego 2 jeszcze przez cały rok uczyła się młodzież z Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia.

Od 1 września 1992 roku cała szkoła mieściła się już przy ulicy Słowackiego 91. W nowej, pięknie odnowionej auli zwanej Salą Lustrzaną odbywały się od początku koncerty, popisy muzyczne, przesłuchania i konkursy, a także wakacyjne festiwale i kursy dla gitarzystów, akordeonistów i wokalistów. Do dnia dzisiejszego sala pełni również swoją pierwotną rolę - pięknej sali balowej.

Zespół Państwowych Szkół Muzycznych w Przemyślu od lat szczyci się całymi zastępami zdolnych uczniów i absolwentów. Jego uczniowie regularnie uczestniczą w różnego rodzaju konkursach, w których zwykle zajmują bardzo wysokie miejsca. Szkoła może poszczycić się osiągnięciami nie tylko ogólnopolskimi i wojewódzkimi, ale również międzynarodowymi.

Co roku prawie wszyscy absolwenci szkoły-jubilatki dostają się na studia wyższe. Po ich ukończeniu rozpoczynają pracę w filharmoniach, są członkami orkiestr symfonicznych, dętych, wojskowych, zespołów wokalno-muzycznych i chórów. Pracują na scenach zarówno w Polsce, jak i za granicą. Otrzymują prestiżowe nagrody na festiwalach i konkursach w całej Europie. Część z nich wraca do swojego rodzinnego miasta i właśnie tu realizuje, i przekazuje swoją pasję następnym pokoleniom. Rolę szefa Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Przemyślu pełni obecnie Dariusz Baszak, wicedyrektorem ds. ogólnokształcących jest Bernadeta Bednarska, natomiast funkcję wicedyrektora ds. muzycznych pełni Joanna Gibała-Szelążek. (Historię szkoły zaczerpnięto ze strony muzyk.edu.pl)

Tekst: Agata Czereba

Zdjęcia: Łukasz Magdziak